Juni 2017 - Mart Smeets

Juni 2017 - Mart Smeets

Het is donderdag 22 juni in het jaar twee duizend en zeventien. De ONNO heeft voor het derde jaar op rij een topspreker uitgenodigd in de juni-maand. Ditmaal ontvangen we Mart Smeets (Ja, wij mogen Mart zeggen). Om de avond nog interessanter te maken, wordt deze bijeenkomst niet in een horecagelegenheid gehouden, maar in de door ons allen beminde Witte Kerk.

Niet iedereen kent de Witte Kerk van binnen, sommigen waren zelfs nog nooit binnen geweest. Interessant was de opsomming van kapelanen en pastoors die aan een wand hing. De Witte Kerk is een protestantse kerk, maar kapelanen en pastoors zijn van de katholieke kerk. Het is niet verbazingwekkend dat de lijst stopt bij het jaartal 1561. Waar bij de anderen een eindjaar is opgegeven, ontbreekt deze bij de laatste naam. Dit kenmerkt de tijd van de 16e eeuw waarin het protestantisme opkwam en het verzet tegen de Spaanse heerser - die het katholieke geloof met geweld overeind wilde houden.

In die ambiance heeft ons lid Erik Heemskerk met zijn bedrijf 'ToMeat - Bij de Buren' de kerk omgetoverd tot een prachtig decor. Met sfeerverlichting en aankleding heeft hij de kilte van de kerk omgebogen naar een bijna knus aandoende zaal.

Vanaf half zes loopt de kerk gestaag vol met leden van de ONNO en de SON, die voor deze avond wederom uitgenodigd zijn. Het daarmee gepaard gaande geroezemoes neemt ook al snel de overhand, dan blijkt een kerk toch ook een nadeel te hebben en dat is de belabberde akoestiek. Het deert het publiek verder niet, er wordt genoten van de aperitiefs en de onderlinge conversaties.
Iets na het afgesproken tijdstip van half zeven komt het eerste amusegerecht door; een combinatie van asperges met een heerlijke dressing en gerookte zalm. Heerlijk van smaak, mooi gepresenteerd. Een voorbode van hoe de rest van de avond zal zijn. Bij het tweede gerecht - een tartaar met rode uien compote, eveneens heerlijk en wederom mooi gepresenteerd - komt hij binnen. De man die jarenlang de sport bij de NOS gedomineerd heeft met zijn enigszins kakkineuze, maar vooral herkenbare stem en een houding op het arrogante af. Hij gaat gekleed in een modern grijs pak met wit overhemd, maar zonder das. Zijn haar is inmiddels wit, en zijn tred verraadt dat hij niet meer de jongste is. Hij is een uur te vroeg, maar wil blijkbaar ook de sfeer proeven, want hij neemt een speciaal biertje.

Intussen zijn we toe aan gang drie van de vijf, een groot whiskeyglas met een combi van lamsvlees, paprika en kaas. Een warm gerecht dat wederom heerlijk smaakt, waarbij de uitgesproken smaken van de drie hoofdingrediënten nergens overheersen, maar juist in elkaar overlopen. Kort voor half negen komt het tweede warme gerecht door; een puntzakje met spareribs zonder bot, heerlijk gemarineerd en lekker van smaak.

Dan neemt Ruud - de voorzitter - het woord vanaf het spreekgestoelte met microfoon. Met de mededeling dat de laatste gang na de presentatie van Mart Smeets (ja, ook hij mag Mart zeggen) zal worden genuttigd, geeft hij het woord over aan onze spreker van vanavond. Vanaf het eerste moment dat Smeets begint te praten wordt het stil in De Witte Kerk. Wie kent die stem niet? En dankzij de geluidsinstallatie en zijn sonore stemgeluid worden de beelden van vroeger in de huiskamer ineens tastbare werkelijkheid. Zonder gebruik van hulpmiddelen, niet eens een blaadje met aantekeningen, vertelt Mart een verhaal waarbij zijn hoogtepunten langskomen. De avonden Championsleague met Cruyff als analist brengt hij zo beeldend over dat iedereen het gevoel had er zelf ook bij te zijn geweest. Hij is niet bang om Cruyff te imiteren en zijn kakkineuze stijl te verwisselen voor het platte Amsterdamse accent dat Cruyff rijk was. Om daarna gelijk weer terug te schakelen naar zijn eigen identiteit. Als we Mart op zijn woord moeten geloven, is die tijd met Cruyff een behoorlijke improvisatie geweest. Volgens Smeets was Cruyff altijd aan de late kant, nam dan ook nog even de tijd om met de koffiedame te praten (terwijl het programma al begonnen was) en schoof dan aan tafel bij Mart met de vraag wie er vanavond eigenlijk speelden. De analyses die Cruyff gaf, waren soms zo onnavolgbaar, dat hij zelfs tegen Mart toegaf zelf ook niet te weten wat hij precies probeerde te vertellen, als we Mart moeten geloven.

Uiteraard ontbrak het verhaal over het EK van '88 niet. Over hoe Mart de dag dat het Nederlands Elftal terug uit Duitsland kwam uit de trein werd gepikt - hij was op weg om een wielerwedstrijd te gaan verslaan. Hij werd door twee agenten van Utrecht CS naar Hilversum gereden in 12 min. 22 tijd (!) om vervolgens totaal onvoorbereid verslag te doen van de aankomst van Oranje op het vliegveld Eindhoven (geregeld door Frits Philips) en de busreis daarna naar Amsterdam, waarbij hij de kijkers opriep om Oranje vooral te komen toejuichen langs de snelweg, wat weer tot chaotische taferelen leidde. Zijn oproep leidde er ook toe dat er 'één drie tiende' miljoen mensen naar de hoofdstad waren gekomen om de kampioenen toe te juichen tijdens de vermaarde rondvaart door de grachten. Alles werd live uitgezonden en zonder enige vorm van voorbereiding. De uitzending begon 's morgens om 11:00 en duurde tot maar liefst 20:30.

Later dat jaar kreeg Mart de kans om de trainer van Oranje - Rinus Michels - te interviewen voor het jaaroverzicht. Een unicum, omdat Michels vrijwel nooit een interview gaf. De locatie was ook bijzonder, namelijk op het eiland Maui dat bij Hawaï hoort. Ook nu weer deed Mart een imitatie om het verhaal meer inhoud te geven. En weer verwisselde hij zijn eigen stijl met ditmaal die van Rinus Michels, ook weer een uitgesproken stemgeluid en tongval. We moeten Mart op zijn woord geloven dat ook Michels niet altijd wist wat hij deed. Op de vraag waarom Nederland Europees Kampioen is geworden antwoordde hij dat de 'as goed moet sijn'. Waarop Mart vroeg wat hij daarmee bedoelde.'De as bestaat uit een bikkelgoede doelverdediger; Breukelen'. Het tussenvoegsel 'van' liet hij voor het gemak achterwege. 'Gevolgd door twee man die samen de Whermacht kunnen uitschakelen; Rijkaard en Koeman. Op het middenveld een vrije geest in de vorm van Gullit, en voorin eentje die ze erin trapt, Van Basten. Dat is de as.' 'Maar' vroeg Mart 'weet u dan nog wie er verder gespeeld hadden in de kampioenswedstrijd?' Michels schijnt geantwoord te hebben dat ie dat niet meer precies wist, maar dat de 'as' goed was.
 
Smeets had een paar van zijn boeken bij zich en deze wilde hij uitdelen aan mensen die een moeilijke vraag wisten te beantwoorden. De eerste vraag ging over Michels en de vraag was welke club hij als laatste professioneel gecoacht had. Het goede antwoord werd door iemand van de SON gegeven; Bayern Munchen.
Daarna volgde een vraag over schaatsen, en dit was de inleiding tot een verhaal over het verschil tussen sport en topsport. Bij topsport moet je pijn willen lijden om tot grootse prestaties te komen. En Smeets trok dit door naar ondernemen, ook dan moet je wel eens 'pijn' lijden om tot een bepaald doel te komen.

Het leek er sterk op dat Smeets niet meer ging stoppen met verhalen vertellen, hij vertelt ze ook zo makkelijk, zegt geen enkele keer 'eh' en er vallen geen lange pauzes, tenzij zo bedoeld. Na ruim twee uur stopte hij er toch echt mee, en hoewel zijn tred verraadt dat hij niet meer de jongste is, aan zijn stem, intonatie en volume is dat nog lang niet te merken.

Eindelijk kon Erik het laatste gerecht serveren; een nagerecht van ijs, gebak en soesjes. Wederom heerlijk van smaak en prachtig vormgegeven. Voor het napraten was nog maar weinig tijd over, maar wat een bijzondere avond was dit. Eentje waar met veel plezier op teruggekeken kan worden.
Het bestuur van de ONNO rekende op een bijzondere avond, die missie is ruimschoots geslaagd.

Tekst: PvT
Foto: RW en CK